دریاچه‌ای زیبا در آستانۀ مرگ
تاریخ انتشار: ۲۱ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۶۸۶۷۱
عصر ایران؛ ترنم تهرانی - وقتی در غروب آفتاب روی ساحل شيب‌دار درياچۀ تانگانيكا بايستيد قايق ماهی‌گيرانی را می‌بينيد كه عازم سفر ماهی‌گيری می‌شوند و بلافاصله سكوت و پايداری عظمت آب در ذهن‌تان نقش می‌بندد.
وسعت اين درياچه كه در شاخۀ غربی درۀ كافتی بزرگ آفريقا واقع است ميان چهار كشور تقسيم شده است: تانزانيا، جمهوری دموكراتيك كنگو، بوروندی و زامبيا.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گفتۀ كارشناسان، قدمت درياچۀ تانگانيكا به 10 ميليون سال قبل باز می‌گردد. تانگانيكا دومين درياچۀ آب شيرين جهان با طول 670 كيلومتر و عرض 50 كيلومتر است. همچنين پس از درياچۀ بايكال، دومين درياچۀ عميق جهان شناخته می‌شود. قدمت اين درياچه فرصت پديدار شدن صدها گونۀ نادر ماهی و بی‌مهرگان را فراهم كرده است؛ موجودات زنده‌ای كه در درياچه‌های جهان منحصربه‌فرد هستند.
زندگی روزانه ميليون‌ها انسان بر غنای اين درياچه استوار شده است. با اينكه مخزن تنوع زيستی، غذايی و فعاليت‌های اقتصادی تانگانيكا نظير ندارد اما اين درياچه روزبه‌روز دست‌خوش تغيير است و آينده‌ای پرمخاطره برای آن دور از انتظار نيست.
در سال 2017 درياچۀ تانگانيكا را "درياچۀ در معرض نابودی سال" ناميدند. فعاليت‌های انسانی، كه در قالب تغييرات آب‌وهوايی، جنگل‌زدايی، صيد بی‌رويه، كشف و استثمار نفت روی می‌دهد، اين نابودی را رقم زده است.
دانشمندان از اواخر دهۀ 1980 مطالعات خود را روی اين درياچه آغاز كردند. در پی اين تحقيقات، در علائم قابل توجه و نگران‌كننده، رد پای فعاليت‌های انسانی را مشاهده كردند. اما اين كشف آن‌ها زمانی اتفاق افتاد كه توجه جهان بر درياچه‌های بزرگ ديگر آفريقا، متمركز شده بود؛ بخصوص درياچۀ ويكتوريا كه شواهد تاثير شگرف معرفی ماهی بيگانه‌ای به نام Nile Perch در آن ظاهر شده بود.
مشكل تانگانيكا به علل ديگری مربوط می‌شود. خوشبختانه گونۀ آبزی بيگانه‌ای تا به حال به اين درياچه معرفی نشده است. در عوض شواهد نشان می‌دهد مجاور پستی و بلندی‌های درياچه، تعداد موجودات آبزی بومی رو به كاهش است. انسان‌ها گياهان اين منطقه را قطع كرده‌اند و از آن‌ها برای زمين‌های كشاورزی يا توسعۀ شهری در مراكز رو به رشد حواشی درياچه استفاده می‌كنند.
اين فعاليت به افزايش سريع مقدار خاك روان (خاكی كه مقاومت و سختی‌اش را به طور كامل از دست داده است) و گِلی كه به درياچه می‌ريزد منجر می‌شود و اين خاك و گِل كف درياچه را می‌پوشانند.
صدها گونۀ جاندار در عمقی كه نور خورشيد به آن می‌رسد راه را بر پهنای تاريك آب كه دچار نبود اكسيژن است و در نتيجه جانداری در آن‌جا زندگی نمی‌كند، می‌بندند.
اين نوار باريك، كه در عمقی قرار دارد كه نور خورشيد به آن می‌رسد و دارای تنوع زيستی خارق‌العاده است، در مهم‌ترين نقطه قرار دارد. رسوب‌هايی كه حاصل فرسايش است به درياچه ريخته می‌شوند و روی اين نوار تاثير می‌گذارند.
محققان شروع به پژوهش مكان‌هايی كرده‌اند كه اين تاثير در آن‌جا احساس می‌شود. آن‌ها با تحقيق بر فسيل‌های حيوانات بومی سعی در يافتن نخستين باری كه اين تاثير احساس شده، داشته‌اند. طبق يافته‌های آن‌ها مناطق پرجمعيت گوناگونیِ زيستي خود را 150 سال پيش از دست داده‌اند.
رسوب‌سازی بيش از حد يكی از مشكلات اين درياچه است. فشار ماهيگيری و تغييرات آب‌وهوايی نيز بر اين درياچه تاثيرگذار است. ماهيگيری گسترده برای صيد ساردين‌های كوچك درياچه در دهۀ 1950 آغاز و به سرعت به صنعتی مهم بدل شد.
اين ماهيگيران هر ساله تا 200 هزار تن ماهی صيد می‌كنند و مقادير بسيار زيادی از ميانگين سهم پروتئين حيوانی نواحی اطراف درياچه را تامين می‌كنند.
در سال‌های اخير محصول ماهيگيری به شدت كاهش يافته است. قسمتی از آن به علت رشد شيلات ناپايدار است و هجوم مهاجران فراری از درگيري‌های رواندا، بوروندی و كنگو در دهۀ 1990 اين وضع را تشديد كرده است.
دانشمندان در اوايل دهۀ 2000 به مستندسازی گرم شدن سريع سطح آب درياچۀ تانگانيكا پرداختند. به دليل تغييرات آب‌وهوایی مرتبط با افزايش انتشار گازهای گلخانه‌ای، سطح آب گرم‌تر شده است. اين گرم شدن عواقبی جدی بر اكوسيستم شكنندۀ درياچه دارد.
آب گرم درياچه نسبتا سبك است و سعی در تركيب شدن با آب لايه‌های زيرين درياچه دارد. اين امر سبب می‌شود حوضه‌های وسيع مواد مغذی نتوانند توسط امواج به سطح بازگردند. بنابراين رشد پلانكتون‌ها را كه بسياری از ماهی‌ها از آن‌ها تغذيه می‌كنند، كاهش می‌دهد.
دانشمندان قادرند اين كاهش جمعيت ماهی‌ها را كه پيش از آغاز شيلات تجاری در دهۀ 1950 رخ داد، نشان دهند؛ به اين معنی كه تغييرات آب‌وهوايی و گرم شدن درياچه دليلی بر افت بلندمدت صنعت ماهيگيری است.
متاسفانه با تداوم گرم شدن اين منطقه، وارونه كردن اين روند غيرمحتمل است. يكی از عواقب مرتبط با كاهش تركيب آب در درياچه، كم شدن تغيير مقدار آب‌های اكسيژن‌دار به آب‌های فاقد اكسيژن در كف درياچه است. بدين معنا كه حلقۀ اكسيژن‌دار كمتری وجود دارد بنابراين وسعت منطقه‌ای را كه تنوع زيستی بیشتری دارد، تقليل می‌دهد.
دانشمندان و مسئولان درياچۀ تانگانيكا كه به اندازۀ كافی با مشكلات روبرو هستند به تازگی بايد با مشكلي جديد دست‌وپنجه نرم كنند: استخراج نفت و گاز. ميليون‌ها پلانكتون به واسطۀ هيدروكربن‌هاي توليدشده از استخراج می‌ميرند و در كف درياچه جای می‌گيرند.
عواقب استخراج نفت و گاز هنوز به درستی شناسايی نشده‌اند اما شواهد اخير از نشت فاجعه‌بار نفت، برای مثال در دلتای رودخانۀ نيجر، بر نياز شديد به مطالعۀ دقيق و طرح‌ريزی زيست‌محيطی، پيش از پيشرفت استخراج در درياچۀ شکنندۀ تانگانيكا تاكيد می‌كند.
در دریاچۀ زیبای تانگانیکا، غنای بيولوژيكی و اقتصادی‌‌یی كه 10 ميليون سال تكامل آن را شكل داده، در مخاطره است.
کانال عصر ایران در تلگرام
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۶۸۶۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات حفاری خط ۱۰ متروی تهران
به گزارش خبرگزاری مهر، حسین نصر آزادانی مجری خط ۱۰ متروی تهران در جریان بازدید خبرنگاران از ایستگاه متروی دریاچه چیتگر و چند ایستگاه دیگر خط ۱۰ گفت: خط ۱۰ مترو ۳۴ ایستگاه و ۴۷ کیلومتر تونل دارد و از غربی‌ترین نقطه تهران شروع و در انتها در فلکه سوم تهرانپارس تقاطع خط ۴ تمام می‌شود.
وی با بیان اینکه این خط مناطق یک تا پنج و ۲۱ و ۲۲ را پوشش می‌دهد، اظهار کرد: مناطقی که از سیستم انبوه‌بر مترو کم‌بهره هستند از این خط بهره‌مند خواهند شد. خط ۱۰ بار جمعیتی زیادی را که در منطقه ۲۲ وجود دارد، پوشش می‌دهد و در کاهش حجم ترافیک بزرگراه‌های نیایش، همت، حکیم و تهران کرج سهم بسزایی دارد.
نصرآزادانی خاطرنشان کرد: خط ۱۰ در ایستگاه تقاطعی این خط با خط پنج «یعنی وردآورد» تا ۵۰ درصد از مسافران کرج را پوشش می‌دهد و تراکم مسافری ایستگاه‌های خط ۴ و ۲ را در ایستگاه صادقیه و ارم سبز بهبود می‌دهد.
مجری خط ۱۰ متروی تهران با بیان اینکه ایستگاه دریاچه، کارگاه مرکزی قطعه غربی خط ۱۰ و محل ورود دو دستگاه تی‌بی‌ام است، عنوان کرد: تی‌بی‌ام یک به سمت شرق حفاری کرده و تی‌بی‌ام شماره ۳ به سمت غرب و وردآورد حرکت خود را آغاز خواهد کرد. بنا بر این است که حفاری تونل‌های خط ۱۰ مترو با ۵ دستگاه تی‌بی‌ام انجام بگیرد.
وی بیان داشت: برنامه‌ریزی شده تا فاز یک خط ۱۰ ظرف چهار سال به شرط تأمین منابع مالی به بهره‌برداری برسد. حدود ۱۶ موقعیت را با کمک شهرداران مناطق ویژه ایستگاه‌های این خط تحویل قرارگاه خاتم دادیم.
نصر آزادانی با اشاره به ایستگاه‌های در حال ساخت این خط گفت: عملیات عمرانی ایستگاه‌های پژوهش، دریاچه چیتگر، اتریش، ساحل، میدان موج المپیک، کوهسار، جنت‌آباد، سردار جنگل، ایرانشهر و میدان کتاب آغاز شده است. مناقصه سایر ایستگاه‌های خط ۱۰ نیز در حال انجام است.
محمد علی پاشا زانوسی، مدیر پروژه پیمانکار شرکت بین الملل عمران سریر نیز در این بازدید گفت: در حال حاضر در کارگاه ایستگاه تبادلی و تقاطعی با خط ۶ مترو به نام Y۱۰-Z۶ هستیم که این ایستگاه ۱۴۲ متر طول دارد.
وی ادامه داد: احجام آن حدود ۹۰ هزار متر مکعب و میزان بتن ریزی آن ۳۴ هزار متر مکعب است. این ایستگاه یک تونل فرعی به طول ۱۹۰ متر دارد که در حال حفاری است.
فرشاد نامی مشاور پروژه کارگاه متروی میدان المپیک نیز گفت: پروژه تجهیز کارگاه میدان دهکده المپیک که در منطقه ۲۲ قرار دارد از سال ۱۴۰۰ شروع شد. در حال حاضر در حال حفاری شمع‌های سازه نگهبان هستیم. بعد از حفاری شمع‌ها با روش تاپ‌داون سازه نگهبان ایستگاه و تراز آن را شروع می‌کنیم.
شاهرخ حیدری مدیر پروژه مهندسین مشاور شرکت بهرو درباره ایستگاه میدان اتریش گفت: در طراحی این ایستگاه که در خط ۱۰ قرار دارد تلاش کردیم که باتوجه به زمین‌های موجود و همکاری شهرداری مناطق عمق خط را کاهش بدهیم. این امر می‌تواند دستاوردهایی اعم از کاهش هزینه و افزایش سرعت اجرا داشته باشد.
وی ادامه داد: عمق ایستگاه میدان اتریش ۲۱ متر و تراز ریل آن ۱۸ متر است. حدود ۵۰ درصد ایستگاه به تراز کف رسیده و سریعاً بتن ریزی شروع می‌شود.
حیدری با تاکید بر اینکه تی بی ام از ایستگاه دریاچه به سمت ایستگاه میدان اتریش در حال حرکت است، اظهار کرد: به زودی ایستگاه به مرحله‌ای می‌رسد که تی بی ام از آن عبور می‌کند. به محض عبور دستگاه سایر فعالیت‌ها می‌تواند انجام شود.
وی در پایان گفت: برنامه بهره برداری ما از ایستگاه حدوداً ۳۰ ماهه است و ایستگاه میدان اتریش که جز ایستگاه‌هایی است که در فاز اول به بهره‌برداری می‌رسد در سال ۱۴۰۴ افتتاح خواهد شد. پیش بینی شده که ورودی‌ها و هواسازهای ایستگاه نیز به موازات کار شود.
کد خبر 6094412
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان